Mất Ngủ, Mệt Mỏi Kéo Dài: Nguyên Nhân Và Cách Khắc Phục Hiệu Quả
Bạn có thường xuyên trằn trọc mãi mà không ngủ được? Hay buổi sáng thức dậy bạn luôn cảm thấy uể oải, thiếu năng lượng cho ngày mới? Nếu câu trả lời là có, rất có thể bạn đang gặp phải tình trạng mất ngủ, mệt mỏi kéo dài. Vậy mất ngủ, mệt mỏi là gì? Nguyên nhân nào gây ra tình trạng này và làm sao để khắc phục hiệu quả? Hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây nhé!
1. Tìm Hiểu Về Mất Ngủ, Mệt Mỏi
Mất ngủ là tình trạng khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu giấc hoặc thức dậy sớm hơn so với mong muốn và khó ngủ lại. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ khiến cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi, uể oải, thiếu năng lượng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần.
1.1. Biểu Hiện Khi Bị Mất Ngủ, Mệt Mỏi
Khi bị mất ngủ, mệt mỏi, bạn có thể gặp phải một số biểu hiện sau:
- Về giấc ngủ: Khó đi vào giấc ngủ, ngủ chập chờn, dễ tỉnh giấc giữa đêm, khó ngủ lại sau khi thức giấc, thức dậy sớm hơn so với mong muốn, ngủ dậy không cảm thấy tỉnh táo.
- Về tinh thần: Luôn cảm thấy mệt mỏi, uể oải, thiếu năng lượng, khó tập trung, hay quên, dễ cáu gắt, lo âu, căng thẳng, thậm chí là trầm cảm.
- Về thể chất: Đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, mờ mắt, chán ăn, ăn không ngon, giảm ham muốn tình dục, suy giảm hệ miễn dịch, dễ mắc các bệnh lý khác.
1.2. Đối Tượng Thường Bị Mất Ngủ, Mệt Mỏi
Mất ngủ, mệt mỏi có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, giới tính, tuy nhiên, một số đối tượng sau thường có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này:
- Người lớn tuổi: Chức năng sinh lý suy giảm theo tuổi tác khiến người lớn tuổi dễ bị rối loạn giấc ngủ.
- Phụ nữ: Sự thay đổi nội tiết tố trong chu kỳ kinh nguyệt, thai kỳ, tiền mãn kinh, mãn kinh khiến phụ nữ dễ bị mất ngủ, mệt mỏi.
- Người làm việc căng thẳng: Áp lực công việc, học tập, thi cử, áp lực cuộc sống khiến hệ thần kinh bị kích thích, gây khó ngủ.
- Người thường xuyên sử dụng các chất kích thích: Cà phê, rượu, bia, thuốc lá... có thể gây ức chế hệ thần kinh, ảnh hưởng đến giấc ngủ.
- Người mắc một số bệnh lý: Bệnh tim mạch, tiểu đường, hen suyễn, đau dạ dày, cường giáp, trầm cảm... cũng có thể gây mất ngủ, mệt mỏi.
1.3. Mức Độ Nguy Hiểm Của Tình Trạng Mất Ngủ, Mệt Mỏi
Mất ngủ, mệt mỏi nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống, cụ thể:
- Ảnh hưởng đến tâm lý: Gây ra tình trạng lo âu, căng thẳng, stress kéo dài, thậm chí là trầm cảm.
- Giảm khả năng tập trung: Khó tập trung, hay quên, giảm hiệu quả công việc, học tập.
- Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm: Bệnh tim mạch, tiểu đường, đột quỵ, béo phì, suy giảm hệ miễn dịch...
- Ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống: Gây mệt mỏi, uể oải, chán nản, giảm ham muốn tình dục, ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình.
1.4. Khi Nào Thì Nên Đến Gặp Bác Sĩ?
Nếu bạn gặp phải tình trạng mất ngủ, mệt mỏi kéo dài, ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, bạn nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn điều trị kịp thời. Đặc biệt, bạn nên đến gặp bác sĩ ngay khi:
- Mất ngủ kéo dài trên 1 tháng.
- Mất ngủ kèm theo các triệu chứng bất thường khác như: Sụt cân, đau ngực, khó thở, tim đập nhanh...
- Mất ngủ ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc, học tập và các mối quan hệ xã hội.
2. Nguyên Nhân Dẫn Đến Tình Trạng Mất Ngủ, Mệt Mỏi
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất ngủ, mệt mỏi, có thể kể đến một số nguyên nhân chính sau:
2.1. Lối Sống
- Thói quen sinh hoạt không điều độ: Thường xuyên thức khuya, ngủ dậy muộn, ngủ không đủ giấc, ngủ ngày quá nhiều...
- Chế độ ăn uống không hợp lý: Ăn quá no hoặc quá đói trước khi đi ngủ, sử dụng nhiều chất kích thích như cà phê, rượu, bia, thuốc lá...
- Lười vận động: Ít vận động, ngồi nhiều, làm việc quá sức...
- Sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ: Ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính, tivi... có thể ức chế não bộ, gây khó ngủ.
2.2. Bệnh Lý
- Rối loạn tâm lý: Lo âu, căng thẳng, stress, trầm cảm...
- Các bệnh lý về thần kinh: Đau đầu, đau nửa đầu, Parkinson, Alzheimer...
- Các bệnh lý nội tiết: Cường giáp, suy giáp, tiểu đường...
- Các bệnh lý khác: Hen suyễn, trào ngược dạ dày thực quản, viêm loét dạ dày tá tràng, đau mãn tính...
2.3. Các Nguyên Nhân Khác
- Môi trường sống: Ô nhiễm tiếng ồn, ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm...
- Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc điều trị bệnh có thể gây tác dụng phụ là mất ngủ, mệt mỏi.
- Yếu tố di truyền: Gia đình có người thân bị mất ngủ, rối loạn giấc ngủ cũng là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
3. Cách Khắc Phục Tình Trạng Mất Ngủ, Mệt Mỏi
Tùy vào nguyên nhân và mức độ bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là một số phương pháp điều trị mất ngủ, mệt mỏi phổ biến:
3.1. Phương Pháp Tây Y
- Sử dụng thuốc: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc ngủ, thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm... để cải thiện giấc ngủ, giảm mệt mỏi. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, tránh tự ý mua thuốc điều trị tại nhà.
- Liệu pháp tâm lý: Liệu pháp tâm lý như liệu pháp nhận thức hành vi, liệu pháp thư giãn... giúp kiểm soát căng thẳng, lo âu, cải thiện tâm trạng, từ đó cải thiện giấc ngủ.
3.2. Phương Pháp Đông Y
- Sử dụng thảo dược: Một số loại thảo dược có tác dụng an thần, dễ ngủ như tâm sen, lạc tiên, hoa nhài, lá vông nem... có thể được sử dụng để cải thiện giấc ngủ.
- Châm cứu, bấm huyệt: Châm cứu, bấm huyệt là những phương pháp điều trị của y học cổ truyền có tác dụng đả thông kinh lạc, điều hòa khí huyết, giúp thư giãn, giảm căng thẳng, từ đó cải thiện giấc ngủ.
3.3. Phương Pháp Khác
- Liệu pháp ánh sáng: Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời vào buổi sáng sớm giúp điều chỉnh đồng hồ sinh học, cải thiện giấc ngủ.
- Liệu pháp âm thanh: Nghe nhạc thư giãn, tiếng mưa rơi, tiếng sóng biển... trước khi đi ngủ giúp thư giãn tinh thần, dễ đi vào giấc ngủ.
- Liệu pháp mùi hương: Sử dụng tinh dầu có tác dụng thư giãn như tinh dầu oải hương, tinh dầu hoa nhài, tinh dầu sả chanh... giúp giảm căng thẳng, lo âu, cải thiện giấc ngủ.
3.4. Biện Pháp Hỗ Trợ
Bên cạnh việc áp dụng các phương pháp điều trị trên, bạn cần kết hợp với chế độ sinh hoạt, ăn uống khoa học để nâng cao hiệu quả điều trị:
- Xây dựng thói quen ngủ nghỉ khoa học: Đi ngủ và thức dậy đúng giờ, ngủ đủ giấc, không nên ngủ ngày quá nhiều.
- Tạo môi trường ngủ lý tưởng: Phòng ngủ yên tĩnh, thoáng mát, tối, nhiệt độ phù hợp.
- Thực hiện các bài tập thư giãn trước khi đi ngủ: Tập yoga, thiền, hít thở sâu... giúp thư giãn cơ thể, giảm căng thẳng, lo âu, dễ đi vào giấc ngủ.
- Chế độ ăn uống khoa học: Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể, hạn chế sử dụng chất kích thích như cà phê, rượu, bia, thuốc lá... trước khi đi ngủ.
- Tăng cường vận động thể lực: Tập thể dục thể thao đều đặn giúp tăng cường sức khỏe, giảm căng thẳng, mệt mỏi, cải thiện giấc ngủ.
- Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ: Nên tắt các thiết bị điện tử ít nhất 1 giờ trước khi đi ngủ.
4. Phòng Tránh Mất Ngủ Mệt Mỏi
Để phòng tránh mất ngủ, mệt mỏi, bạn nên:
- Xây dựng chế độ sinh hoạt, ăn uống, nghỉ ngơi khoa học.
- Tập thể dục thể thao đều đặn.
- Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, lo âu.
- Hạn chế sử dụng chất kích thích.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý có thể gây mất ngủ, mệt mỏi.
5. Tổng Kết
Mất ngủ, mệt mỏi kéo dài là tình trạng phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Do đó, khi có dấu hiệu của bệnh, bạn nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn điều trị kịp thời. Bên cạnh đó, bạn cần kết hợp với chế độ sinh hoạt, ăn uống khoa học để nâng cao hiệu quả điều trị và phòng ngừa bệnh tái phát.
Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị của bác sĩ.
Dược Bình Đông - Đồng hành cùng bạn chăm sóc sức khỏe!